Dược sĩ Trường Dược Sài Gòn chia sẻ về tình trạng dị ứng thuốc kháng sinh

2.319

5 Bình chọn

Dị ứng thuốc kháng sinh là một trong những trường hợp dị ứng thuốc phổ biến nhất. Tình trạng này có thể gây sốc phản vệ và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời

Cùng các Bác sĩ – Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu chi tiết về tình trạng dị ứng thuốc kháng sinh qua bài viết sau đây!

DỊ ỨNG THUỐC KHÁNG SINH LÀ GÌ?

Theo dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, dị ứng thuốc kháng sinh là tình trạng cơ thể phản ứng với các hoạt chất có trong thuốc. Dựa vào mức độ dị ứng mà các triệu chứng phát sinh có thể phân cấp từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Dị ứng thuốc thường bị nhầm lẫn với tác dụng phụ và tình trạng sử dụng quá liều. Tuy nhiên phản ứng dị ứng thường không bị ảnh hưởng bởi liều lượng và tần suất sử dụng.

Cơ chế dị ứng

Ở những người bị dị ứng, hệ miễn dịch xem thành phần trong thuốc là dị nguyên và phản ứng bằng cách sản sinh kháng thể để đối kháng với dị nguyên này.

Tuy nhiên các kháng thể được hệ miễn dịch sản sinh có xu hướng kích thích các thành phần trung gian như histamine, serotonin,… và làm phát sinh các triệu chứng dị ứng.

Các loại kháng sinh gây dị ứng thường gặp

Dị ứng có thể xảy ra với tất cả các loại thuốc, trong đó phổ biến nhất là kháng sinh (chiếm đến 50%). Nhóm kháng sinh có khả năng dị ứng cao nhất là penicillin (Amoxicillin, Oxacillin, Ampicillin,…). Sau đó là kháng sinh nhóm cephalosporin (Cefaclor, Cephalexin, Cefadroxil, Cefdinir, Cefixime, Cefprozil,…).

Khi dị ứng một loại kháng sinh, bạn có thể có khả năng dị ứng chéo với các kháng sinh cùng nhóm. Vì vậy khi có tiền sử dị ứng thuốc, cần thông báo với bác sĩ để được xem xét và cân nhắc loại thuốc thích hợp.

NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP KHI BỊ DỊ ỨNG THUỐC KHÁNG SINH

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây dị ứng thuốc kháng sinh có thể do:

Người có cơ địa dễ dị ứng
Có người thân cận huyết bị dị ứng thuốc
Thuốc quá hạn sử dụng và có màu sắc thay đổi
Tự ý dùng thuốc không qua tham vấn bác sĩ chuyên khoa

Triệu chứng thường gặp

Dị ứng thuốc nhẹ (thường xảy ra sau khi uống thuốc hoặc sau đó khoảng 30 – 60 phút)

Phát ban, nổi mề đay và mẩn ngứa tại chỗ hoặc lan rộng ra toàn thân.
Bùng phát cơn hen suyễn và khó thở do ống phế quản bị co thắt.
Giảm huyết áp do giãn các mao mạch.
Nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng,… do cơ trơn của đường tiêu hóa bị co thắt.

Dị ứng thuốc nghiêm trọng (xảy ra sau vài giờ hoặc vài ngày dùng thuốc)

Hội chứng Stevens – Johnson: Hội chứng này là một trong những tổn thương da do dị ứng kháng sinh Penicillin, Tetracyllin, Streptomycin và Ampicillin. Dấu hiệu nhận biết: Ngứa toàn thân, nóng ran, mệt mỏi, nổi ban đỏ, các niêm mạc ở hốc (mắt, mũi, tai,…) có xu hướng loét và hoại tử, sốt cao và có xuất hiện bọng nước trên da.
Hội chứng Lyell (Nhiễm độc hoại tử thượng bì): Triệu chứng này thường gặp ở những người bị dị ứng Penicillin, Streptomycin, Cephalosporin,… Dấu hiệu nhận biết: Sốt cao, ngứa khắp người, choáng váng, mệt mỏi, da xuất hiện các đốm xuất huyết, sau đó các vùng da này tách khỏi tổ chức da. Tổn thương do hội chứng Lyell có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, thận, phổi, gây rối loạn chuyển hóa hoặc thậm chí dẫn đến tử vong.

Dị ứng thuốc rất nghiêm trọng/ sốc phản vệ (triệu chứng phát sinh nhanh, thường là sau khi dùng thuốc)

Tím tái
Khó thở
Suy tuần hoàn
Trụy tim mạch

Sốc phản vệ có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

*Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Dược sĩ chuyên nghiệp*

CẦN LÀM GÌ KHI BỊ DỊ ỨNG THUỐC KHÁNG SINH?

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng dị ứng thuốc kháng sinh, cần ngưng sử dụng và gọi cấp cứu ngay lập tức. Trong thời gian chờ xe cấp cứu, nên để bệnh nhân nằm ngửa, đầu thấp và chân cao để tránh hạ huyết áp đột ngột.

Hầu hết các trường hợp dị ứng thuốc đều được điều trị hỗ trợ (đảm bảo chức năng hô hấp và truyền dịch). Sau đó bác sĩ có thể sử thuốc Adrenalin để ổn định huyết áp và giảm nguy cơ tử vong.

Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc điều trị tình trạng dị ứng kháng sinh tại nhà. Tình trạng này có thể gây nguy hiểm và dẫn đến tử vong nếu loại thuốc được sử dụng cũng có khả năng kích thích phản ứng dị ứng.

Một số biện pháp dân gian như uống nước chanh hoặc nước đậu xanh giã nát để chữa dị ứng thuốc kháng sinh chưa được chứng minh trên phương diện khoa học. Vì vậy tránh tình trạng tự ý áp dụng các biện pháp này.

NHỮNG PHƯƠNG PHÁP PHÒNG NGỪA DỊ ỨNG THUỐC KHÁNG SINH

Để phòng ngừa dị ứng thuốc kháng sinh, theo bác sĩ giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn, bạn cần:

Chỉ dùng thuốc khi có yêu cầu và chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc dựa trên những biểu hiện và triệu chứng lâm sàng.
Thông báo với bác sĩ tiền sử dị ứng để được tư vấn loại thuốc phù hợp.
Không dùng thuốc của người khác – ngay cả khi bạn có triệu chứng tương tự họ.
Tuyệt đối không tiếp tục sử dụng thuốc quá hạn, mất nhãn hoặc có dấu hiệu hư hại (đổi màu, kết tủa, ẩm mốc,…).
Đọc kỹ hướng dẫn in trên bao bì thuốc trước khi sử dụng.
Khi xuất hiện các triệu chứng như khó thở, nổi mề đay, ngứa da,… sau khi uống thuốc, cần ngưng sử dụng và đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất.
Không sử dụng lại loại thuốc đã từng bị dị ứng. Sử dụng lần thứ 2 có thể làm phát sinh phản ứng dị ứng nghiêm trọng, thậm chí gây sốc phản vệ.
Tương tác cũng là một trong những nguyên nhân kích thích triệu chứng dị ứng. Vì vậy bạn nên thông báo với bác sĩ những loại thuốc đang sử dụng để hạn chế tình trạng này.

Ngoài ra, khi dùng kháng sinh, nên uống thuốc vào một thời gian cố định trong ngày. Đồng thời cần uống nhiều nước để làm giảm nguy cơ quá mẫn.