Chắc hẳn rất nhiều người thắc mắc vì sao con rắn lại là biểu tượng của ngành Y, khi thì thấy hai con, lúc lại một con rắn quấn quanh một cây gậy, có khi thì cái ly hoặc cốc
Các nhà nghiên cứu Cổ học và Y khoa đã tranh cãi về nguyên uỷ của biểu tượng ấy suốt nhiều thập kỷ qua, nói chung chưa hẳn ngã ngũ nhưng cũng đã có dấu hiệu sáng tỏ. Dưới đây là bài viết về biểu tượng của ngành Y mà Ban tư vấn tuyển sinh Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cập nhật được.
Từ truyền thuyết về rắn …
Theo truyền thuyết cổ Hy Lạp, Esculape – con trai của thần Apollo (thần Thái Dương) và Coronis, con gái vua Phlégyas xứ Thê-bê – được xem là ông tổ của ngành Y Dược. Esculape không những có khả năng chữa bệnh mà còn có cả biệt tài làm cho người chết sống lại.
Truyền thuyết cho rằng, mẹ ông qua đời khi đang còn mang thai ông và cha ông đã phải mổ lấy con ra khỏi bụng mẹ. Vì mẹ mất nên Esculape bị đem bỏ lên núi gần thành phố Epidaure, nhờ được dê cho bú và chó canh chừng nên đã sống sót. Sau đó ít lâu, Esculape được cha mang đến cho Chiron, vị Nhân Mã nuôi dạy. Do bản tính ưa quan sát và lớn lên trong khung cảnh thiên nhiên nên Esculape sớm nhận ra các loại cây cỏ có dược tính chữa bệnh hoặc có thể cải tử hoàn sinh.
Một bức tượng Esculape cùng cây gậy và con rắn
Cũng theo truyền thuyết, một ngày nọ, Esculape trên đường đi thăm bạn gặp một con rắn, ông đã đưa cây gậy ra và con rắn liền bám lấy rồi bò lên quấn quanh cây gậy. Esculape thấy vậy đã cầm cây gậy đập xuống đất để giết chết con rắn. Ngay sau đó, ông lại thấy một con rắn khác bò tới cứu, miệng ngậm một loại thảo dược và sử dụng nó giúp con rắn đã chết sống lại. Từ đó, Esculape để tâm tìm kiếm các loại cây cỏ trong núi để chữa bệnh cho con người.
Thần Zeus, chúa tể của các vị thần Hy Lạp cổ đại, sợ Esculape quá tinh thông Y học sẽ giúp cho loài người trở thành bất tử nên sai anh em nhà Cyclopes tạo mũi tên sấm sét để trừng phạt. Nhờ thần Apollon kêu xin, thần Zeus đã tha tội và cho Esculape tham dự vào hàng tinh tú trong chòm sao Nhân mã. Từ đó, Esculape được xem như thần bổn mệnh của các thầy thuốc.
Ông tổ của ngành Y Dược
Thần Esculape lấy vợ là Lampetie và sinh được 2 con gái, 3 con trai. Tất cả 5 người con của ông đều tạo dựng được danh tiếng không kém cha.
Trong nhiều thế kỷ, có thể vào thời kỳ Pindare, đầu thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên, Esculape mới được tôn thờ như một vị thần linh của y học Hy Lạp. Cũng có lẽ từ thời điểm này, những đền thờ đầu tiên được xây dựng để ghi ơn ông, đồng thời còn được dùng làm nơi khám chữa bệnh. Chữ Esculape về sau đã trở thành danh từ chung để chỉ những người hành nghề Y Dược.
Để tưởng nhớ Esculape, hậu thế đã dựng bức tượng của ông, tay cầm chiếc gậy làm bằng cây nguyệt quế và một con rắn quấn chung quanh. Con rắn này có tên là Elaphe longissima, một loài rắn lành có màu sắc đẹp, sống phổ biến ở châu Âu. Cũng theo truyền thuyết, loài rắn đã được đưa đến La Mã để cứu nguy cho người dân bị nạn dịch hạch đang gieo rắc nỗi khiếp đảm lúc bấy giờ. Có người còn cho rằng, những con rắn của thần Esculape đã chữa bệnh cho người bằng cách liếm các vết thương của người bệnh trong lúc họ đang ngủ.
… Và biểu tượng của ngành Y – Dược
Dựa vào truyền thuyết trên, ngành Y đã dùng biểu tượng con rắn quấn quanh cây gậy phép của Esculape. Con rắn quấn quanh cây gậy tượng trưng cho sự khôn ngoan, khả năng chữa trị bệnh và kéo dài tuổi thọ.
Theo thông tin mà Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cập nhật được thì trong biểu tượng của ngành Dược cũng sử dụng con rắn này nhưng nó quấn quanh một cái ly hoặc cốc có chân cao. Chiếc ly,cốc tượng trưng cho chén thuốc của nữ thần sức khỏe Hygeia, bên trong có chứa đựng chất dịch được chiết xuất từ các loại cây cỏ. Con rắn tượng trưng cho sức khỏe và sự trẻ trung. Biểu tượng của ngành Dược nhanh chóng được quốc tế công nhận giống như biểu tượng con rắn và cây gậy của ngành Y.
Ngày nay nhiều người cho là mê tín khi nhắc đến các vị Thần, nhưng khi tra lại lịch sử, người ta phải thừa nhận rằng sự khởi đầu của bất kỳ nền văn minh nào trên thế giới cũng đều gắn với các truyền thuyết và thần thoại. Rất nhiều dấu ấn của Thần còn để lại cho đến nay, trong cả biểu tượng ngành Y và nguồn gốc của một số ngôn từ. Biểu tượng cây gậy, con rắn chính là niềm tự hào của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn nói riêng và sinh viên ngành Y Dược nói chung.