khương có chứa thành phần đa dạng với dược tính cao nên được dùng làm vị thuốc phổ biến trong Đông y. Can khương có tác dụng chữa các chứng đau bụng do lạnh, nôn mửa, ăn không tiêu, cảm lạnh, mạch yếu, hen suyễn…
- Y học cổ truyền phương Đông: Những điều bạn cần biết?
- Lợi thế và hạn chế của phương pháp trị bệnh bằng Y học cổ truyền là gì?
Tác dụng dược lý của can khương
Bác sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn cho biết Can khương tác dụng hồi dương, thông mạch, ôn trung tán hàn, táo thấp tiêu đàm. Can khương dùng trong các trường hợp đau bụng lạnh, nôn mửa ỉa chảy, đầy trướng khó tiêu, đàm ẩn, ho suyễn, tứ chi lạnh, tán khương tăng cường chỉ huyết.
Theo nhiều nghiên cứu y học hiện đại: Can khương ức chế nhu động ruột khi dùng với liều cao, làm tê liệt thần kinh trung khu vận động; làm tăng hơi thở, mạch nhanh hơn, biên độ giảm xuống và làm tăng huyết áp.
Một số bài thuốc dùng chữa bệnh từ dược liệu can khương
Bài thuốc chữa nôn ói do hàn ẩm: Nguyên liệu gồm 6g can khương cùng với 9g bán hạ. Tán thành bột mịn cả 2 vị thuốc này và trộn đều lại với nhau. Mỗi ngày uống khoảng 3 – 6g cùng nước sôi ấm, dùng với tần suất 1 lần/ngày.
Bài thuốc chữa nôn ói thể hư hàn: Nguyên liệu gồm các vị can khương, bán hạ và nhân sâm với liều lượng bằng nhau. Đem tán các vị thuốc thành bột mịn, sau đó trộn với nước gừng tươi để vo thành viên. Mỗi lần dùng uống 6 – 9g với nước sôi ấm, dùng tần suất 3 lần/ngày.
Bài thuốc chữa băng huyết ở phụ nữ: Nguyên liệu gồm 6g can khương (đem đốt cháy) cùng với 6g cam thảo. Hai vị thuốc này đem sắc chung với nước tiểu trẻ con rồi uống mỗi ngày 1 thang.
Bài thuốc dùng chữa khí suyển và ho do hàn ẩm: Nguyên liệu gồm 3g can khương, 3g ngũ vị tử, 9g phục linh, 3g cam thảo và 1,5g tế tân. Đem các vị thuốc này sắc chung với 600ml nước để lấy phân nửa. Chia phần thuốc nước này làm 3 lần uống trong ngày, dùng 1 thang/ngày.
Bài thuốc dùng chữa tỳ vị dương hư: Nguyên liệu gồm 12g can khương, 9g thực phụ tử cùng với 3g chích cao thảo. Các vị thuốc này đem cho vào ấm, đổ thêm 1 thăng nước đun trong 30 phút trên lửa nhỏ. Có thể chia phần thuốc này làm nhiều lần uống trong ngày, dùng đúng 1 thang/ngày.
Bài thuốc trừ giun, giảm đau:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị nguyên liệu gồm 6g can khương, 12g ô mai, 6g hoàng bá, 6g hoàng liên, 12g phụ tử chế, 6g quế chi, 6g xuyên tiêu, 4g tế tân, 12g đẳng sâm, 12g đương quy. Đem tán bột các vị thuốc này rồi luyện với mật ong làm hoàn. Mỗi lần cho bệnh nhân uống 8g với nước sôi ấm, ngày uống 2 lần. Bài thuốc này dùng cho các trường hợp giun chui ống mật, giun đũa, bụng đau dữ dội…
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị nguyên liệu gồm 6g can khương, 6g mộc hương, 4g tế tân, 12g ô mai, 12g mang tiêu, 12g binh lang, 12g đại hoàng, 12g chỉ thực, 4g xuyên tiêu, 12g võ rễ xoan. Cho hết các vị thuốc vào nồi đun lấy nước uống trong ngày, dùng 1 thang/ngày. Bài thuốc này đáp ứng tốt với chứng đau bụng do giun đũa.
Bài thuốc dùng chữa đau dạ dày tá tràng: Nguyên liệu gồm 30g can khương, 10g thục tiêu, 15g nhân sâm cùng với 100g di đường. Cho các vị thuốc cho vào ấm sắc với 1 thăng nước để bỏ bã lấy 150ml. Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia đều phần thuốc này thành 4 lần uống khi còn ấm. Mỗi ngày dùng 3 lần, tối 1 lần với liều 1 thang/ngày.
Bài thuốc chữa bệnh tâm thầm thể khí trệ huyết ứ có hàn: Nguyên liệu gồm có 3g can khương, 6g phụ tử, 12g tang bạch bì, 12g đương quy, 12g tử tô, 10g xích thược, 10g sài hồ, 10g hồng hoa, 30g uất kim, 10g hương phụ, 10g trần bì, 10g xuyên khung, 20g đào nhân, 15g đan sâm, 15g bồ hoàng. Đem tất cả vị thuốc cho vào ấm rồi sắc lấy nước uống trong ngày, sử dụng đúng 1 thang/ngày.
Bài thuốc dùng chữa tiêu chảy do hàn thấp, có nôn: Nguyên liệu gồm có 12g can khương, 12g vỏ quýt, 20g hoắc hương sao, 20g sa nhân sao, 40g đậu ván. Tán thô tất cả các vị thuốc trên rồi trộn đều. Mỗi lần dùng lấy 2 – 6g sắc lấy nước uống, dùng 1 lần/ngày.
Bài viết chỉ có giá trị tham khảo, tuyệt đối các bạn không được tự ý áp dụng nếu không có sự chỉ định của Bác sĩ.
