Bệnh dịch hạch là bệnh lý truyền nhiễm gây ra do vi khuẩn Yersinia pestis. Bệnh diễn tiến cấp tính với biểu hiện nhiễm khuẩn nhiễm độc toàn thân nặng nề.
- Tìm hiểu biện pháp phòng ngừa đột quỵ cùng Điều dưỡng Sài Gòn
- Chuyên gia Điều dưỡng Sài Gòn chia sẽ về biện pháp điều trị đột quỵ
- Tìm hiểu về chứng bệnh Viêm bao hoạt dịch cùng Điều dưỡng Sài Gòn
TỔNG QUAN VỀ BỆNH DỊCH HẠCH
Bệnh dịch hạch là bệnh lý truyền nhiễm gây ra do vi khuẩn Yersinia pestis. Bệnh diễn tiến cấp tính với biểu hiện nhiễm khuẩn nhiễm độc toàn thân nặng nề. Người nhiễm vi khuẩn gây bệnh từ các loại động vật gặm nhấm như thỏ, chuột,… thông qua vật trung gian là bọ chét nhiễm khuẩn.
Nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn dịch hạch có tên gọi là Yersinia pestis. Đây là một loại trực khuẩn Gram âm, thuộc họ Enterobacteriaceae. Vi khuẩn gây bệnh dịch hạch có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 550C trong vòng 30 phút, ở 1000C trong vòng 1 phút và tiêu diệt bởi các thuốc sát khuẩn thường dùng. Yersinia pestis được đặt tên theo người phát hiện ra nó là bác sĩ người Pháp Alexandre Yersin.
TRIỆU CHỨNG BỆNH DỊCH HẠCH
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, triệu chứng dịch hạch khác nhau theo từng thể lâm sàng.
Dịch hạch thể hạch
Đây là thể bệnh phổ biến nhất:
- Giai đoạn ủ bệnh trung bình khoảng 2-5 ngày, có thể kéo dài từ vài giờ đến 8-10 ngày, người bệnh chưa có biểu hiện lâm sàng gì.
- Đến giai đoạn khởi phát, người bệnh đang khỏe mạnh đột ngột cảm thấy mệt mỏi, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, sốt cao, rét run, đau nhức khắp cả người, đau nhiều ở những vị trí sắp sưng hạch.
- Giai đoạn toàn phát xuất hiện sau giai đoạn khởi phát vài giờ hoặc 1-2 ngày. Biểu hiện đặc trưng ở giai đoạn này là viêm hạch ở những vị trí liên quan đến khu vực bị bọ chét đốt và tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc nặng nề. Hạch viêm sưng to, rất đau, về sau thường hóa mủ và tự vỡ nếu không được điều trị sớm, chảy ra mủ lẫn máu. Vết thương lâu lành và thường để lại sẹo co rúm, mất thẩm mỹ.
Dịch hạch thể nhiễm khuẩn huyết
Khác với thể hạch, bệnh dịch hạch thể nhiễm khuẩn huyết biểu hiện tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc ngay cả khi hạch ngoại vi chưa viêm. Các triệu chứng lâm sàng có thể gặp phải bao gồm:
- Sốt cao, trên 40 độ, kèm rét run
- Lích động, mê sảng hoặc li bì trong các trường hợp nặng hơn
- Rối loạn hô hấp và tim mạch
- Bụng chướng, tiêu chảy
- Xuất huyết da, niêm mạc và các cơ quan
Dịch hạch thể phổi
Bệnh khởi phát rất đột ngột sau thời gian ủ bệnh ngắn. Các triệu chứng nhiễm trùng nhiễm độc bắt đầu xuất hiện và nặng dần lên chỉ sau một vài giờ:
- Sốt rất cao, trên 40 độ, rét run
- Mệt mỏi, nhức đầu
- Mạch nhanh, huyết áp giảm
- Khó thở, thở nhanh nông. Ho nhiều, có đờm và máu, chứa nhiều vi khuẩn.
Dịch hạch thể da
Bệnh thường có biểu hiện lâm sàng tại chỗ. Các nốt dát xuất hiện tại vị trí vi khuẩn xâm nhập, sau tiến triển thành mụn nước rồi mụn mủ lẫn máu, bệnh nhân cảm thấy rất đau khi chạm vào. Da xung quanh mụn mủ xung huyết, thâm nhiễm, có gờ cao.
CÁC BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN BỆNH DỊCH HẠCH
Cũng theo bác sĩ giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh, để khẳng định chẩn đoán một trường hợp mắc bệnh dịch hạch, không thể chỉ dựa vào các triệu chứng lâm sàng đã đề cập mà còn phải cần sự phối hợp của các xét nghiệm cận lâm sàng xác định sự hiện diện của vi khuẩn. Các loại bệnh phẩm có thể thu thập để làm xét nghiệm bao gồm mủ từ hạch viêm, máu, đờm và các chất tiết vùng họng, huyết thanh của chuột hoặc bọ chét. Các phương pháp xét nghiệm có thể được chỉ định bao gồm:
- Nhuộm soi vi khuẩn trực tiếp
- Cấy và phân lập vi khuẩn
- Phát hiện kháng nguyên F1 của vi khuẩn dịch hạch
- Miễn dịch huỳnh quang
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH DỊCH HẠCH
Điều trị ngay lập tức khi được chẩn đoán mắc bệnh dịch hạch
Tiến hành thành lập các khu vực cách ly người bệnh: có thể là trạm y tế xã, khoa truyền nhiễm của bệnh viện hoặc một phòng điều trị cách biệt với các khu vực điều trị khác
Bên cạnh việc sử dụng kháng sinh đặc hiệu theo chỉ định của bác sĩ cần kết hợp với điều trị nâng đỡ toàn trạng.
