Những triệu chứng thường gặp và biện pháp xử trí chấn thương hàm mặt

Chấn thương hàm mặt là tình trạng tổn thương có thể gặp ở mọi lứa tuổi do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất là do tai nạn giao thông

• Chuyên gia Điều dưỡng SG tư vấn biện pháp xử lý ngộ độc hiệu quả
• Tìm hiểu về bệnh Tiểu đường cùng chuyên gia Điều dưỡng Sài Gòn
• Tư vấn hạn chế tình trạng béo phì ở trẻ em từ Điều dưỡng Sài Gòn

Chúng ta cùng các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu chấn thương hàm mặt qua bài viết dưới đây!

NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới chấn thương hàm mặt, cụ thể:

• Tai nạn giao thông: là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến chấn thương.
• Tai nạn lao động: xảy ra trong khi đang tham gia lao động sản xuất, do lao động chưa an toàn hay không chấp hành tốt nội quy lao động.
• Tai nạn sinh hoạt: do đánh nhau, ngã, bỏng, trẻ chơi súng cao su.
• Do tai nạn khác như tâp luyện thể dục thể thao, động vật cắn,…

TRIỆU CHỨNG KHI BỊ CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, đặc điểm của chấn thương hàm mặt gồm 2 phần: Chấn thương phần mềm và chấn thương xương. Cụ thể:

Chấn thương phần mềm

• Vết thương sây sát da: Do vùng mặt tiếp xúc mạnh với vật nhám, làm tổn thương các mao mạch gây chảy máu và đứt các đầu mút dây thần kinh cảm giác ở bề mặt da làm bệnh nhân đau nhiều.
• Vết thương đụng giập: Do đụng chạm tổn thương phần mềm gây xuất huyết và tụ máu dưới da, bầm tím và đau.
• Vết thương rách da: Do vật sắc tác động làm rách da, tổn thương có thể đơn giản, phức tạp, từ nông đến sâu.
• Vết thương xuyên qua: Do các vật nhọn đâm xuyên qua tổ chức dưới da và thường gây vỡ các hốc tự nhiên như xoang hàm trên, khoang miệng, hốc mũi…
• Vết thương do hoả khí: Như đạn bắn vào, thường lỗ vào nhỏ, lỗ ra to, gây mất tổ chức, vết thương bị xé rộng.
• Vết thương bỏng: Có thể do lửa, nước sôi, hoá chất

Chấn thương xương

Chấn thương xương thông thường là Gãy xương hàm trên và Gãy xương hàm dưới.

Gãy xương hàm trên

• Sưng nề ở tầng giữa mặt, mức độ sưng tùy thuộc vào mức độ tổn thương.
• Đau ở vùng bị gãy xương, đau tăng khi há miệng, ngậm miệng, khi cắn chặt hai hàm răng với nhau.
• Chảy máu mũi do tổn thương xoang hàm trên hay tổn thương xương chính mũi, sụn và niêm mạc trong mũi.
• Song thị, nhìn mờ, mù: Do xương ổ mắt bị tổn thương chèn ép vào phần mềm hoặc phù nề trong ổ mắt.

Gãy xương hàm dưới

• Đau, sưng nề vùng bị tổn thương, đau tăng khi vận động hàm dưới.
• Hạn chế hoặc không thể vận động được hàm dưới

BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

Chẩn đoán gãy xương hàm trên

• Khám ngoài mặt: Mặt bị sưng nề biến dạng, đặc biệt vùng tầng giữa mặt, bầm tím quanh hai hốc mặt.
• Khám trong miệng: Miệng há hạn chế tùy theo mức độ. Niêm mạc tiền đình hàm trên có vết bầm tím tụ máu hoặc rách niêm mạc.
• Phát hiện tình trạng sai khớp cắn: Cắn hai hàm lại một vài lần, khi có sai khớp cắn thì các răng hàm trên và dưới không chạm khít với nhau.
• Chụp X-quang.

Gãy xương hàm dưới

• Khám ngoài miệng: Quan sát thấy mặt sưng nề, bầm tím hoặc rách da, qua vết rách da có thể nhìn thấy xương. Cằm có thể lệch sang phía bên gãy nếu gãy toàn bộ ở cành cao hoặc lồi cầu.
• Sờ nắn: Dùng ngón trỏ và ngón cái ấn nhẹ vào bờ sau, mặt ngoài cành cao, góc hàm, mặt ngoài và bờ dưới cành ngang và vùng cằm, ở nơi nào có gãy bệnh nhân bị đau nhói.
• Khám trong miệng và chụp X-quang.

XỬ TRÍ CẤP CỨU CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

Xử trí ngạt thở

Trường hợp có dấu hiệu ngạt thở, cho nạn nhân nằm nghiêng đầu về một bên trong thời gian sơ cứu và di chuyển tới tuyến chuyên khoa.

• Khai thông đường thở bằng cách lấy hết vật cản trở hô hấp như gắp răng rơi trong miệng, móc và hút hết đờm dãi, máu cục, chất nôn trong miệng và trong mũi.
• Nếu bị tụt lưỡi ra sau nên dùng gạc kéo lưỡi ra ngoài, khâu đầu lưỡi vào răng cửa hoặc mép.
• Trường hợp gãy xương chèn ép đường thở có thể dùng dụng cụ kéo xương giải phóng đường thở.

Hô hấp hỗ trợ tùy tình trạng bệnh nhân và nguyên nhân gây ngạt thở như hà hơi thổi ngạt, thở oxy, đặt nội khí quản hay mở khí quản.

Xử trí chảy máu

Nếu chảy mạch máu nhỏ thì dùng ngón tay đè vào các mạch máu. Nếu thấy điểm mạch đang chảy máu dùng panh kẹp điểm chảy máu và có thể khâu buộc lại bằng chỉ catgut, sau đó chuyển nạn nhân đến bệnh viện cấp cứu. Chảy máu nhiều từ các mạch máu lớn cần xử trí cầm máu tạm thời và chuyển ngay bệnh nhân đến tuyến chuyên khoa bệnh viện tỉnh.

Nếu bệnh nhân bị choáng, đặt bệnh nhân nằm đầu thấp và ở nơi thoáng khí, có thể giảm đau bằng khám và vận chuyển nhẹ nhàng, bất động xương hoặc dùng thuốc giảm đau toàn thân.

PHÒNG NGỪA CHẤN THƯƠNG HÀM MẶT

Theo lời khuyên từ bác sĩ giảng viên hiện đang giảng dạy lớp Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn, để phòng ngừa chấn thương hàm mặt, bạn cần đặc biệt tuân thủ những biện pháp sau đây:

• Khi tham gia giao thông đường bộ phải chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông.
• Tăng cường biện pháp giáo dục luật giao thông đường bộ cho học sinh và cộng đồng.
• Người lao động được bảo hộ an toàn, đặc biệt khi sử dụng các máy cơ khí nông nghiệp, công nghiệp.
• Tham gia thể thao có chế độ bảo hiểm an toàn, quản lý và không sử dụng các loại vật liệu nổ trái pháp luật.

Trên đây là những thông tin về chấn thương hàm mặt, được các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tổng hợp và chia sẻ cụ thể đến bạn đọc.