Việc sử dụng thuốc Opioids – một nhóm thuốc giảm đau thần kinh trung ương, có thể thường gặp thêm tác dụng phụ là táo bón. Vậy có thể điều trị tình trạng này bằng cách nào?
- Chuyên gia Dược Sài Gòn tư vấn cách sử dụng thuốc lợi tiểu trong Phù
- Tìm hiểu điều trị mất ngủ ở người lớn từ chuyên gia Dược Sài Gòn
- Tìm hiểu những điều cần biết về dị ứng thuốc từ Dược Sài Gòn
Các Dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ hướng dẫn bạn đọc cách điều trị táo bón do dùng thuốc Opioids qua bài viết sau đây!
CƠ CHẾ GÂY RA TÁO BÓN KHI SỬ DỤNG THUỐC GIẢM ĐAU OPIOIDS
Dược sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết bên cạnh tác dụng giảm đau, opioid còn có tác dụng kích thích thụ thể Muy trên hệ thần kinh ruột dẫn đến giảm tốc độ làm rỗng dạ dày. Đồng thời, opioid còn gây tăng hấp thu nước ở ruột và nhu động cơ vòng. Chính vì vậy, thuốc opioid gây ra tình trạng táo bón.
Chưa có sự thống nhất về tỉ lệ mắc OIC có thay đổi theo từng loại thuốc trong nhóm opioid. Theo American Academy of Pain Medicine, không có sự khác biệt giữa các tỉ lệ OIC của morphine, hydrocodone và hydromorphone. Tuy nhiên, việc dùng thuốc nhóm opioid đường tại chỗ qua da ít gây ra tình trạng táo bón hơn so với dạng đường uống. Sử dụng liều cao và thường xuyên opiod có mối liên quan chặt chẽ với tỉ lệ mắc OIC cao hơn, mặc dù bằng chứng còn hạn chế.
BIỆN PHÁP GIÚP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG TÁO BÓN DO DÙNG THUỐC OPIOIDS
Trước tiên, bạn nên áp dụng các biện pháp không dùng thuốc trong phòng ngừa và điều trị ban đầu OIC: uống nhiều nước, ăn nhiều chất xơ cũng như tăng hoạt động thể chất vừa phải. Ngoài ra, việc đánh giá chế độ dùng thuốc opioid cũng có thể áp dụng nhằm giảm liều thuốc opioid hạn chế tác dụng phụ táo bón. Bên cạnh đó, bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ để phối hợp thêm thuốc giảm đau nhóm khác như Nsaids nhằm giảm liều opioid cũng đóng vai trò quan trọng.
Trong những trường hợp bắt buộc cần sử dụng opiod thời gian dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để có thể tư vấn điều trị OIC bằng thuốc nhuận tràng. Bisacodyl (thuốc nhuận tràng tăng kích thích nhu động ruột) là thuốc được nghiên cứu thường xuyên trong các thử nghiệm lâm sàng nhưng một số thuốc nhuận tràng kích thích khác (senna) hoăc thuốc nhuận tràng thẩm thấu (polyethylene glycol) vẫn có hiệu quả tương đương.
Thuốc nhuận tràng thẩm thấu ít gây chuột rút hơn so với những thuốc nhuận tràng khác và được lựa chọn ưu tiên trong điều trị ban đầu OIC. Bên cạnh đó, thuốc làm mềm phân không làm tăng nhu động ruột và ít phù hợp hơn trong điều trị OIC so với những thuốc ở trên. Tuy nhiên, thuốc làm mềm phân (dầu khoáng) vẫn được khuyến cáo từ Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (AGA).
Theo bác sĩ giảng viên lớp Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Sài Gòn, trong trường hợp khẩn cấp thì ngoài thuốc nhuận tràng, một số thuốc đã được nghiên cứu và đưa ra thị trường để điều trị OIC trong những năm gần đây như thuốc đối vận thụ thể muy ngoại biên như methylnaltrexone, naldemedien, naloxegol và lubiprostone (hoạt hóa kênh chloride). Chỉ định off-label của prucalopride (chất chủ vận thụ thể serotonin 5-HT4) trong điều trị táo bón vô căn mạn tính cũng đang được đánh giá.
Hướng dẫn trên lâm sàng khuyến cáo sử dụng thuốc đối vận thụ thể Muy ngoại biên. Tuy nhiên, các chuyên gia không khuyến cáo sử dụng lubiprostone hoặc prucalopride trên những bệnh nhân mà tình trạng táo bón không giảm sau khi thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng thuốc nhuận tràng. Hiện tại, chưa có đủ dữ liệu ủng hộ về việc sử dụng lubiprostone hoặc prucalopride.
Thử nghiệm lâm sàng tiến hành so sánh tất cả các loại thuốc với giả dược dẫn đến việc khó khăn trong sự lựa chọn thuốc ưu tiên điều trị. Việc so sánh giữa các thuốc dùng để điều trị OIC sẽ giúp phân tầng lựa chọn điều trị tốt hơn, tuy nhiên hiện tại chưa có dữ liệu về vấn đề trên. Bằng chứng mức độ thấp từ nghiên cứu gộp cho thấy methylnaltrexone có thể là thuốc hiệu quả nhất trong việc cải thiện các triệu chứng OIC. Dữ liệu từ 21 nghiên cứu lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên cho thấy rằng lubiprostone, naloxegol và methylnaltrexone đường uống có hiệu quả thấp hơn có ý nghĩa thống kê so với methylnaltrexone tiêm dưới da. Một nghiên cứu tổng quan hệ thống cũng đưa ra kết quả tương tự và có bằng chứng nhất quán trong việc sử dụng methylnaltrexone để điều trị OIC.
OIC kéo dài ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của bệnh nhân, hoạt động hằng ngày và khả năng duy trì năng suất làm việc. Nếu không điều trị, táo bón có thể dẫn đến các biến chứng như bệnh trĩ, vón phân hoặc tắc ruột. Do đó, cần thực hiện việc thay đổi lối sống, áp dụng biện pháp không dùng thuốc và việc sử dụng thuốc nhằm xử trí táo bón ở bệnh nhân đang điều trị giảm đau bằng opioid.
Trên đây là những thông tin tổng hợp thăm khảo về việc điều trị táo bón do dùng thuốc giảm đau gây nghiện Opioids. Tuy nhiên, những thông tin này chỉ mang tính tham khảo không dùng thay thế cho chỉ định của bác sĩ được. Do đó, khi bất kỳ triệu chứng bất thường hay táo bón kéo dài thì bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ thăm khám và tư vấn cụ thể cho mình.
