Tìm hiểu nguyên nhân và triệu chứng phổ biến của bệnh bò điên

Viên Biên Tập

5 năm ago

5 Bình chọn

Bệnh bò điên là một bênh nhiễm độc protein có tên gọi là prion, gây ảnh hưởng nguy hiểm đến con người như chứng mất trí nhớ và thậm chí là tử vong

Bệnh bò điên

Hãy cùng tìm hiểu về bệnh bò điên qua bài viết sau đây từ các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn!

TỔNG QUAN VỀ BỆNH BÒ ĐIÊN

Bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, bệnh bò điên là bệnh lý rối loạn thoái hóa não dẫn đến chứng mất trí nhớ và cuối cùng là tử vong. Các triệu chứng của bệnh bò điên có thể giống với các triệu chứng rối loạn não của chứng mất trí nhớ khác như Alzheimer, nhưng bệnh bò điên thường tiến triển nhanh hơn nhiều.

Bệnh bò điên gây thu hút sự chú ý của công chúng vào những năm 1990, khi một số người ở Vương quốc Anh phát triển bệnh bò điên sau khi ăn não hay ăn mô tủy sống của bò mắc bệnh.

Mặc dù khá nghiêm trọng nhưng bệnh bò điên rất hiếm và không phổ biến. Trên toàn thế giới, ước tính có một trường hợp mắc bệnh bò điên được chẩn đoán trên một triệu người mỗi năm, thường gặp nhất ở người lớn tuổi.

Bệnh bò điên tại Việt Nam những năm qua đã ghi nhận một số ca nghi ngờ mắc, nhưng do thiếu điều kiện cơ sở vật chất để chẩn đoán bệnh này, nhưng bệnh tiến triển rất nhanh và chưa có thuốc đặc trị, do đó, các trường hợp này thường được xuất viện về nhà.

NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH BÒ ĐIÊN

Nguyên nhân bệnh

Bệnh bò điên và các biến thể của nó đều thuộc nhóm các bệnh truyền nhiễm gây bệnh tích nhũn não (transmissible spongiform encephalopathies – TSEs). Tên bắt nguồn từ các lỗ xốp, có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi khi soi các mô não bị tổn thương.

Nguyên nhân bệnh bò điên và các TSE khác là do sự bất thường của một loại protein có tên gọi là prion. Bình thường loại protein này vô hại đối với sức khỏe của con người. Tuy nhiên, khi chúng bị biến dạng sẽ dẫn tới nhiễm khuẩn và gây hại xáo trộn các quá trình sinh học bình thường của cơ thể.

Triệu chứng bệnh

Được đánh dấu bằng sự suy giảm sức khỏe tâm thần nhanh chóng, thường là trong vòng vài tháng. Các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu:

Thay đổi tính cách
Lo âu
Chán nản
Mất trí nhớ
Suy nghĩ rối bời
Thị lực giảm hoặc mù
Mất ngủ
Khó nói
Khó nuốt
Di chuyển đột ngột

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng về sức khỏe tâm thần trở nên nặng hơn. Hầu hết cuối cùng, người bệnh rơi vào tình trạng hôn mê, suy tim, suy hô hấp, viêm phổi hoặc nhiễm trùng là nguyên nhân chính dẫn tới tử vong. Từ khi mắc bệnh và đến lúc từ vòng thường kéo dài trong vòng một năm.

Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn đào tạo Cao đẳng Điều dưỡng uy tín

ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN VÀ ĐỐI TƯỢNG NGUY CƠ MẮC BỆNH BÒ ĐIÊN

Đường lây truyền bệnh

Khả năng thấp người bị mắc bệnh bò điên. Cũng theo chia sẻ từ bác sĩ giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh, bệnh không thể lây truyền qua ho hoặc hắt hơi, chạm hoặc quan hệ tình dục. Các đường lây có thể gặp như sau:

Không thường xuyên. Hầu hết người mắc bệnh bò điên dạng cổ điển đều nhiễm mà không rõ cách lây nhiễm, còn được gọi là bệnh bò điên tự phát hoặc lẻ tẻ, loại này chiếm phần lớn các trường hợp.
Do di truyền gây bệnh bò điên gia đình. Chưa đến 15% người mắc bệnh bò điên có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc xét nghiệm dương tính với đột biến gen liên quan đến bệnh bò điên.
Do lây nhiễm. Một số ít người đã bị nhiễm bệnh bò điên sau khi tiếp xúc với mô của người bệnh như ghép giác mạc hoặc cấy ghép da. Ngoài ra, do các phương pháp khử trùng không phá hủy được các prion bất thường, do đó dẫn đến một số ít người đã bị nhiễm bệnh bò điên sau khi trải qua phẫu thuật não với các dụng cụ phẫu thuật bị nhiễm. Các trường hợp bệnh bò điên trên được gọi là bệnh bò điên do điều trị (iatrogenic CJD). Biến thể khác của bệnh bò điên có liên quan đến việc ăn thịt bò bị nhiễm bệnh bò điên như bệnh viêm não thể bọt biển ở bò.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh

Hầu hết các trường hợp bệnh bò điên xảy ra đều không rõ nguyên nhân và không có yếu tố nguy cơ nào có thể được xác định. Tuy nhiên, có một vài yếu tố có thể liên quan đến các biến thể khác nhau của bệnh bò điên như:

Tuổi tác. Bệnh bò điên thường có xu hướng phát triển muộn, độ khoảng 60 tuổi. Đối với bệnh bò điên di truyền theo gia đình thì khởi phát xảy ra sớm hơn một chút và bệnh đã ảnh hưởng đến những người ở độ tuổi trẻ hơn nhiều, thường là sau 20 tuổi.
Di truyền. Đối với những gia đình đã có người thân mắc bệnh bò điên thì khả năng cao thế hệ sau cũng sẽ mắc bệnh tương tự. Chỉ cần thường hưởng 1 gen đột biến từ bố hoặc mẹ cũng đủ để phát triển thành bệnh.
Phân tích di truyền ở những người bị bệnh bò điên do điều trị (iatrogenic CJD) và các biến thể của bệnh bò điên cho thấy rằng việc thừa hưởng các bản sao giống hệt nhau của một số biến thể của gen prion có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh bò điên nếu tiếp xúc với mô bị ô nhiễm.
Tiếp xúc với mô bị ô nhiễm. Những người được điều trị bằng hormone tăng trưởng của con người có nguồn gốc từ tuyến yên hoặc những người ghép màng cứng của não có thể có nguy cơ mắc bệnh bò điên do điều trị.
Nguy cơ mắc bệnh lý bò điên từ việc ăn thịt bò bị ô nhiễm rất khó xác định. Nếu các quốc gia thực hiện hiệu quả các biện pháp quản lý thực phẩm, rủi ro mắc bệnh bò điên hầu như không có.

Bài viết trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng cũng như những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh bò điên cao từ các bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn.