Trần bì là vị thuốc được dùng trong điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa. Hiện nay, trần bì được dùng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe nhờ tính đa dạng trong công dụng hỗ trợ điều trị.
- Y học cổ truyền phương Đông: Những điều bạn cần biết?
- Lợi thế và hạn chế của phương pháp trị bệnh bằng Y học cổ truyền là gì?
Trần bì là dược liệu gì?
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn trần bì là tên một vị thuốc lấy từ vỏ cam quýt chín có tên khoa học là Citri Reticulatae Pericarpium (CRP) – pericarpium citri reticulatae (PCR). Theo Y học cổ truyền, “trần bì” bao gồm “trần = cũ, lâu năm.”, “bì = vỏ” ý nghĩa là vỏ để lâu năm. Vỏ trần bì để càng lâu càng tốt, có khi vỏ trần bì được giữ đến 3 năm, 5 năm, 10 năm thậm chí 30 năm. Có khi trần bì được giữ nguyên có lớp vỏ trắng phía trong, có loại thì bỏ chỉ giữ lại lớp vỏ mỏng bên ngoài. Mỗi loại sẽ có tác dụng khác nhau. Ngoài ra, thanh bì cũng là vị thuốc lấy từ vỏ quả cam quýt nhưng là loại còn non, xanh. Về tác dụng, thanh bì cũng khác nhiều so với trần bì.
Trần bì có tác dụng gì?
Trần bì được sử dụng nhiều trong lâm sàng để điều trị các triệu chứng buồn nôn, nôn, khó tiêu, thiếu máu, tiêu chảy, ho, long đờm, v.v. Trần bì có tác dụng dược lý rộng rãi như tác dụng có lợi cho hệ tim mạch, tiêu hóa và hô hấp, kháng u, chống oxy hóa và chống viêm, tác dụng bảo vệ gan và thần kinh.
Trần bì tốt cho tiêu hóa và hô hấp: Trần bì là vị thuốc cay, thơm, hơi đắng và tính ôn. Trần bì để nguyên phần cùi trắng thì có tác dụng bổ tỳ vị, điều hòa trung tiêu, lý khí.Trần bì bỏ phần cùi trắng thì có tác dụng tiêu đờm, trị ho. Nhiều nghiên cứu cho biết rằng trần bì có tác dụng thúc đẩy nhu động đường tiêu hóa và ức chế co thắt cơ trơn đường ruột. Tác dụng này có thể làm thay đổi chức năng đường tiêu hóa bằng cách ảnh hưởng đến sự bài tiết của các cơ quan tiêu hóa và tác động trực tiếp lên cơ trơn của ruột.
Ứng dụng của trần bì trong điều trị các bệnh lý tim mạch:Vào năm 2020, Đại học Y Nam Kinh đã công bố một nghiên cứu về tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh cơ tim phì đại của trần bì. Nghiên cứu được thí nghiệm trên mô hình chuột. kết quả cho thấy trần bì có thể làm giảm đáng kể rối loạn chức năng tim do thuốc isoproterenol (ISO) – một thuốc điều trị bệnh tim mạch và co thắt phế quản; ức chế sự phì đại bệnh lý của tim; làm giảm quá trình xơ hóa cơ tim và quá trình apoptosis. Một nghiên cứu khác năm 2020 của Đại học Y khoa Bắc Kinh cho thấy trần bì có thể ngăn ngừa phì đại tim bệnh lý do thuốc Angiotensin II gây ra.
Trần bì được dùng trong các bệnh rối loạn chuyển hóa và béo phì: Ức chế men lipase tuyến tụy là một cách tiếp cận hấp dẫn để điều trị béo phì và các rối loạn chuyển hóa khác. Các chất phytochemical tự nhiên trong trần bì là nguồn ức chế lipase đầy hứa hẹn. Năm 2018, một nghiên cứu của Đại học Dược Trung Quốc nhận thấy Flavonoid có tương quan thuận với các hoạt động chống lipase của trần bì, và polymethoxyflavone đóng một vai trò quan trọng trong tác dụng hạ lipid máu của trần bì.
Kháng khuẩn: Ngoài khả năng chống oxy hóa, trần bì còn được phát hiện với khả năng kháng khuẩn tốt. Các chủng vi sinh vật bao gồm Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Enterococcus faecalis, Salmonellatyphi và Enterobacter cloacae đã được sử dụng trong các nghiên cứu của Đại học y học cổ truyền Quảng Châu – 2007. Hesperidin trong trần bì có phổ kháng khuẩn rộng, và tác dụng kháng khuẩn cũng được thể hiện rõ trong các xét nghiệm. Ngoài ra, Tangeretin và Nobiletin cũng có hoạt tính kháng khuẩn nhưng thấp hơn Hesperidin.
Trần bì có tác dụng chống viêm thần kinh: Bác sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn cho biết trần bì ức chế quá trình viêm thần kinh qua trung gian kích hoạt microglial đã trở thành mục tiêu thuyết phục cho sự phát triển của thực phẩm chức năng để điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh. Hesperidin là một flavonoid chủ yếu nhất trong trần bì, tiếp theo là tangeretin và nobiletin.
Một số lưu ý khi sử dụng dược liệu trần bì
Mặc dù dược liệu trần bì an toàn khi sử dụng nhưng vẫn có nhưng vẫn có nhiều lưu ý khi sử dụng. Theo Y học cổ truyền, một số đối tượng sau không nên dùng trần bì: Những người âm hư, dương hư, chứng thoát. Bệnh nhân âm hư ho khan không có đờm, thổ huyết không dùng Trần bì.
More from my site
