Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể dẫn tới tử vong ở con ngươi. Bệnh hiện nay chưa có thuốc đặc trị, bởi vậy việc phát hiện bệnh kịp thời là điều cực kỳ cần thiết
- Tìm hiểu căn bệnh nguy hiểm Suy tim từ chuyên gia Điều dưỡng Sài Gòn
- Tìm hiểu bệnh Suy tim sung huyết cùng chuyên gia Điều dưỡng Sài Gòn
- Tìm hiểu về bệnh Zona thần kinh cùng chuyên gia Điều dưỡng Sài Gòn
Bệnh sốt xuất huyết có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Bệnh thường gia tăng vào mùa mưa. Bệnh sốt xuất huyết dạng nhẹ sẽ gây sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp, rối loạn đông máu, suy đa tạng… Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời dễ dẫn đến sốt xuất huyết dạng nặng, có thể gây chảy máu nặng, giảm huyết áp đột ngột (sốc) và tử vong.
DẤU HIỆU CẢNH BÁO SỐT XUẤT HUYẾT CẦN PHẢI NHẬP VIỆN
Theo bác sĩ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, thường từ ngày thứ ba của bệnh trở đi khi có những dấu hiệu sau, bệnh nhân cần nhập viện ngay để điều trị:
- Vật vã, lừ đừ, li bì.
- Đau bụng hoặc tăng cảm giác đau vùng gan.
- Gan to trên 2 cm hoặc men gan tăng ≥ 400 U/l.
- Nôn ói từ 3 lần/giờ trở lên hoặc 4 lần trong vòng 6 giờ.
- Xuất huyết niêm mạc.
- Tiểu ít
- Hct tăng cao, tiểu cầu giảm nhanh chóng ≤ 100.000/mm3.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần cân nhắc nhập viện trong các trường hợp sau để nhằm xử lý kịp thời các biến chứng có thể xảy ra:
- Nhà quá xa bệnh viện, không thể nhập viện kịp thời khi bệnh trở nặng.
- Gia đình không có khả năng theo dõi sát.
- Trẻ nhũ nhi hoặc dư cân.
- Phụ nữ có thai.
- Bệnh mạn tính đi kèm (thận, tim, gan, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) kém kiểm soát, thiếu máu tan máu…)
HƯỚNG DẪN XỬ TRÍ SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE CÓ DẤU HIỆU CẢNH BÁO
Bạn sẽ được chỉ định truyền dịch khi có ít nhất một trong các dấu hiệu sau:
- Lừ đừ.
- Không uống được nước.
- Nôn ói nhiều.
- Đau bụng.
- Có dấu hiệu mất nước.
- Hct tăng cao.
Thời gian truyền dịch quy định thường là không quá 24-48 giờ.
Sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo khi kèm chi ẩm, lạnh, thời gian làm đầy mao mạch ≥ 3 giây, đau bụng vùng gan, lừ đừ hay vật vã, bứt rứt; huyết áp bình thường hoặc hiệu áp = 25 mmHg được điều trị như sốc sốt xuất huyết Dengue. Cần theo dõi thời gian đổ đầy mao mạch, và mạch, huyết áp để phát hiện kịp thời sốc do bệnh nhân sốc sốt xuất huyết Dengue thường vẫn còn tỉnh táo.
Có thể truyền các dịch truyền sau:
- Ringer lactat.
- Ringer acetate trong trường hợp có tổn thương gan nặng hoặc suy gan cấp.
- Dung dịch mặn đẳng trương (NaCl 0,9%).
- Dung dịch cao phân tử (dextran 40 hoặc 70, hydroxyethyl starch (HES 200.000 dalton).
- Dung dịch Albumin.
Thở oxy qua gọng mũi 1-6 lít/phút. Bù dịch nhanh.
Bác sĩ giảng viên lớp Văn bằng 2 Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ một số tiêu chuẩn ngưng truyền dịch
- Dấu hiệu lâm sàng ổn định, chi ấm, mạch rõ, huyết áp ổn định, tiểu khá.
- Hematocrit ổn định.
- Thời điểm ngưng truyền dịch thường 24 giờ sau khi hết sốc và bệnh nhân có các dấu hiệu phục hồi, thường là sau ngày 6-7. Tổng dịch truyền thường 120-150ml/kg trong trường hợp sốc sốt xuất huyết Dengue. Trường hợp sốc sốt xuất huyết Dengue nặng, thời gian truyền dịch và thể tích dịch truyền có thể nhiều hơn
- Ngưng dịch truyền khi có dấu hiệu quá tải hoặc dọa phù phổi.
Hướng dẫn xử trí sốc sốt xuất huyết Dengue có xuất huyết đi kèm
- Tiếp tục chống sốc bằng dung dịch điện giải (trong khi chờ có hồng cầu lắng).
- Truyền hồng cầu lắng 5-10ml/kg.
- Điều chỉnh rối loạn đông máu.
- Xử trí cầm máu: băng ép tại chỗ, nhét mét mũi trước/sau, nội soi can thiệp cầm
- máu dạ dày, tá tràng,…
- Xem xét sử dụng thuốc ức chế bơm proton nếu bệnh nhân có biểu hiện gợi ý xuất huyết tiêu hoá trên hoặc có tiền căn viêm loét dạ dày tá tràng.
- Xem xét sử dụng Vitamin K nếu bệnh nhân có biểu hiện suy gan nặng.
- Điều trị toan chuyển hóa, hạ đường huyết, hạ canxi huyết, hạ natri máu
- Toan chuyển hóa (pH <7,2 và/hoặc HCO3 – <15): Natri bicarbonate 4,2%
- 2ml/kg tĩnh mạch chậm.
- Hạ đường huyết (đường huyết < 40 mg/dl): Dextrose 30% 1-2 ml/kg tĩnh mạch chậm.
- Hạ can xi huyết (can xi ion hóa <1 mmol/L): Can xi clorua 10% 0,1-0,2 ml/kg
- (tối đa 2-5ml/liều), pha loãng trong Dextrose 5% 10-20ml TMC 5-10 phút
- Hạ Natri máu nặng kèm rối loạn tri giác (Natri máu < 130mEq/l): Natriclorua 3%: 4ml/kg truyền tĩnh mạch trong 30 phút, lặp lại khi cần.
Sốt xuất huyết Dengue thể não
Dấu hiệu chẩn đoán: rối loạn tri giác, co giật hoặc có dấu hiệu thần kinh khu trú.
Hướng dẫn điều trị:
- Đặt đầu cao 300C. Thở oxy.
- Chống co giật (nếu có): Diazepam: 0,2 mg/kg tĩnh mạch chậm, có thể bơm qua đường hậu môn 0,5 mg/kg khi không tiêm mạch được. Nếu không hiệu quả lặp lại liều thứ 2 sau 10 phút, tối đa 3 liều. Nếu thất bại thêm Phenobarbital 10-20 mg/kg TTM trong 15 – 30 phút.
- Điều trị hạ đường huyết (nếu có): Dextrose 30% 1-2ml/kg (trẻ <1 tuổi Dextrose 10% 2 ml/kg)
- Điều chỉnh rối loạn điện giải – toan kiềm.
- Chống phù não: chỉ định khi lâm sàng bệnh nhân có dấu hiệu tăng áp lực nội sọ: truyền Mannitol 20% 0,5g/kg/lần hoặc/và Natri clorua 3% 4ml/kg/lần TTM 30 phút, lặp lại mỗi 8 giờ.
- Đặt nội khí quản thở máy: tăng thông khí giữ PaCO2 30 – 35 mmHg.
- Thuốc hạ nhiệt đặt hậu môn Paracetamol 10-15mg /kg/lần, ngày 4 lần nếu có sốt.
ĐIỀU KIỆN GIÚP XÁC ĐỊNH ĐỂ ĐƯỢC RA VIỆN?
- Bệnh nhân hết sốt 2 ngày, tỉnh táo.
- Mạch, huyết áp bình thường.
- Không khó thở hoặc suy hô hấp do tràn dịch màng bụng hay màng phổi.
- Số lượng tiểu cầu khuynh hướng hồi phục > 50.000/mm3.
Trên đây là thông tin cập nhật mới về phát đồ điều trị sốt xuất huyết. Tuy nhiên, những thông tin trên chỉ mang tính tham khảo không được dùng thay thế chỉ định của bác sĩ. Do đó, khi có bất kỳ thắc mắc hay gặp vấn đề bất thường gì trong cơ thể nghi ngờ bị sốt xuất huyết, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn kỹ hơn về chế độ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân cụ thể. Đồng thời, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt phù hợp trong quá trình điều trị bệnh để tránh những biến chứng không may của bệnh sốt xuất huyết làm ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.
